Yüksek işlevli otizmi (HFA) başkalarına açıklamak zor olabilir, çünkü semptomlar otizm spektrumunun daha şiddetli ucundaki çocuklarda olduğu kadar açık olmayabilir.
Otizmi olan herkesin sosyal iletişim sorunları vardır ve aynı zamanda tekrarlayan, kısıtlı davranışlarda bulunma eğilimindedir. Eskiden Asperger sendromu olarak bilinen ve bazen "hafif otizm" olarak bilinen HFA hastaları da zeki ve yetenekli olma eğilimindedir. Bu nedenle, çocuğunuzun hayatındaki insanlara nörotipik olmadıkları her zaman açık olmayabilir. İnsanlar çocuğunuzdaki belirli davranışları fark ederlerse ve onlara neyin sebep olduğunu anlamazlarsa, çocuğunuzun "tuhaf" olduğunu düşünebilirler ve bu da incitici olabilir.
Yüksek işlevli otizmin üzerinde mutabık kalınan bir tanımı olmadığından, bozukluğu basit bir şekilde açıklamak çok zor olabilir. Yüksek işlevli otizmini ifşa etmenin çocuğunuzun yararına olup olmadığını veya söylememesinin daha iyi olup olmadığını merak edebilirsiniz.
Mayıs 2013'te Asperger sendromu tanı literatüründen çıkarıldı. Bir zamanlar Asperger teşhisi konan kişiler artık gayri resmi olarak yüksek işlevli veya hafif otizm olarak bilinen "Seviye 1" otizm spektrum tanısı alıyorlar.
KatarzynaBialasiewicz / Getty ImagesYüksek İşlevli Otizm Neden Kafa karıştırıcı?
Yüksek işlevli otizmi olan insanlar genellikle belirli durumlarda nörotipik görünürken diğerlerinde görünmez. Tekrarlayan konuşma, hızlanma veya sallanma, hafif otizmi olan bir çocuk için sakinleştirici olabilir, ancak bunu bilmeyen veya anlamayan insanlar için kafa karıştırıcı veya üzücü olabilir.
İşte HFA'nın nasıl görünebileceğine dair birkaç örnek:
- Zeki, konuşkan bir çocuk otobüsü geç kaldığı için gözyaşlarına boğulur.
- İyi bir öğrenci, beklediğinden farklı bir konumda olduğu için bir testi tamamlayamaz.
- Bir üniversite öğrencisi, odadaki ışıklar çok parlak olduğu için derslere katılamaz.
- Bir çalışan, "ilgilenmiyorum" demeye yönelik ince girişimlerini anlamadığı için bir ofis arkadaşını "takip eder".
- Akranlarıyla resmi olmayan bir etkinliğe davet edilen bir genç, takım elbise ve kravatla gelir.
Birdenbire ortaya çıkan bu davranışları görmek çok şaşırtıcı ve rahatsız edici olabilir. Aslında, birisinin otizminin farkında olmayan birçok kişi, davranışın kasıtlı olduğunu düşünerek hakarete uğrayabilir veya kızabilir.
Pek çok insan otizmin her zaman ifşa edilmesi gerektiğini savunsa da, birinin bunu yapmamayı seçmesinin nedenleri vardır. Örneğin, bazı öğretmenler, profesörler ve işverenlerin gelişimsel farklılıkları olan insanlarla etkileşim kurma konusunda endişeleri vardır; bu nedenle, bir açıklama etkileşimler, notlar ve değerlendirmeler üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Ek olarak, HFA'lı çocukların genel bir akran grubunun parçası olma fırsatı reddedilebilir ve bunun yerine "yalnızca otizm" ortamlarına yerleştirilebilir.
Çocuğunuza Tanı Konusunu Anlatma
Yüksek işlevli otizmi olan birçok çocuk, temel sınıflara dahildir ve çok çeşitli tipik aktiviteleri gerçekleştirebilir. Bazı ebeveynler, bir çocuğa tanılarını anlatarak belaya kapıyı açtıklarından endişelenirler. Çocuk zorluklar ortaya çıktığında tanıya güvenebilir mi? Teşhis edilebilir bir farkları olduğunu duyduklarında özgüvenleri zarar görebilir mi?
Tek bir doğru cevap yok. Tanı konduğunu bilmek, çocuğun kendisinde "yanlış" bir şeyler varmış gibi hissetmesine veya damgalanmış hissetmesine neden olabilir. Öte yandan, çocuklar genellikle farklı olduklarını bilirler ve zorluklarına bir isim verdiklerinde ve aidiyet duygusuna sahip olacakları ortamlar aradıklarında kendilerini rahat hissedebilirler.
Otizmli çocuklar, yürümeye başlayan çocukluktan ergenliğe kadar farklı yaşlarda teşhis edilir, bu nedenle tartışma muhtemelen çocuğun yaşından etkilenecektir. Çocuğun teşhisini açıklamayı düşünürken ve bu bilgilerin nasıl paylaşılacağını düşünürken hem çocuğun yaşı hem de gelişim düzeyi faktörler olmalıdır.
Çocuğunuzun Otizmini Başkalarına İfşa Etmek
Bir koçun, kulüp liderinin veya başka bir yetişkinin engelli bir çocuğu dahil etme konusunda çekinceleri olma olasılığı her zaman vardır; birçok yetişkinin otizmle çok az deneyimi vardır ve uygun desteği sunamayacaklarını düşünebilirler. Bir ebeveyn, çocuklarının otizmini önceden açıklamalı mı? Yoksa bekle ve gör yaklaşımı mı benimsemeli?
Yaklaşımlardan biri "kısmi ifşa" dır. Örneğin, bir çocuk bir karate sınıfına katılıyorsa, çoğu zaman başarılı olabilir ancak rutinde bir değişiklik olursa güçlü tepki verebilir. Bu durumda, eğitmene, herhangi bir değişiklik hakkında dersten önce çocuğu uyarmaları gerekebileceğini açıklamak faydalı olabilir. Bu şekilde, teşhisi açıklamadan konuyu ele almış oluyorsunuz.
Çocuğunuzun teşhisini açıklamayı seçerseniz, tüm insanlar gibi güçlü yanları ve zorlukları olduğunu belirttiğinizden emin olun. ("Zayıf yönler" yerine "zorluklar" kelimesini kullanın, çünkü zorluklar ele alabileceğiniz şeylerdir.) Ardından, çocuğunuzun başarılı olmasına ve hatta gelişmesine yardımcı olmak için uygulanabilecek düzenlemeler ve destek türleri hakkında konuşun.